Tiết kiệm điện cho máy tính luôn là vấn đề đau đầu, đặc biệt với người dùng laptop. Tuy nhiên, không phải mọi thủ thuật được "truyền miệng" đều đúng đắn, đôi khi dẫn đến hệ quả ngoài mong đợi.
Tắt bật máy tính sẽ giảm tuổi thọ thiết bị. Sự thay đổi nhiệt độ quá lớn khi thay đổi trạng thái sẽ gây stress cho thiết bị điện tử (đặc biệt là tụ và diot) trong máy.
Tắt/bật thiết bị điện tử đang sử dụng tốt không gây stress máy. Các thiết bị trong máy tính trên thực tế cũng được dùng cho nhiều loại máy móc khác, từ thiết bị y tế tới dây chuyền nhà máy, vốn chịu thay đổi nhiệt độ cực lớn hoặc tắt bật liên tục mà không gặp trở ngại nào.Tuy vậy, các chuyên gia đều đồng ý bật/tắt máy tính liên tục có khả năng làm trầm trọng thêm các lỗi ẩn vốn không bị phát hiện trong quá trình sử dụng – vốn sẽ “phát tác” không sớm thì muộn.
Thông số Watt của CPU là thước đo hiệu năng tiêu thụ năng lượng của hệ thống.
Hiệu năng hệ thống được tính bằng số phần trăm năng lượng được chuyển hoá, thường trong khoảng 50-90%. Dòng xoay chiều không chuyển hoá được thành một chiều dùng cho thiết bị trong máy sẽ biến thành nhiệt, tăng tải cho hệ thống tản nhiệt của máy, và từ đó lại khiến máy tính ngốn diện hơn. Tuy nhiên, xác định hiệu năng tiêu thụ điện của bộ nguồn qua các thiết bị thông thường không dễ, trong khi hãng sản xuất thường không công bố số liệu cụ thể. Trong trường hợp người dùng thông thường ,bạn có thể tìm kiếm trên mạng thông số hiệu suất tiêu thụ của các hệ thống máy tính có cấu hình tương tự được công bố rộng rãi, từ đó ước lượng hiệu suất của chú “chiến mã” đang sử dụng.
Màn hình LCD dùng rất ít điện, nên có thể để bật liên tục.
Một màn hình LCD thông thường “ăn” khoảng 35W điện. Để hàng trăm màn hình ở chế độ bật liên tục trong công sở là sự phí phạm điện năng không cần thiết. Thậm chí, màn hình LCD ở chế độ chờ, hoặc tắt hẳn cũng vẫn ngốn điện: bộ nguồn màn hình cần từ 1-3W. Cách duy nhất để tiết kiệm triệt để năng lượng là .. rút hẳn màn hình khỏi ổ cắm.
Ngoài ra, nhiều người cho rằng để màn hình bật liên tục sẽ giúp giảm thời gian”làm nóng” của đèn nền màn hình khi khởi động từ chế độ nghỉ ngơi hoàn toàn, từ đó tăng cường tuổi thọ. Rất tiếc, đèn nền màn hình dùng đèn LED không cần đến thời gian “làm nóng” này.
Máy tính xách tay không dùng điện khi ở chế độ chờ hoặc ngủ (sleep). Thiết bị USB nạp điện thông qua bộ nguồn máy tính.
Trên thực tế, chế độ “ngủ” (Sleep) của Windows Vista và Standby trên XP lưu hiện trạng hệ thống vào RAM và duy trì điện cấp cho RAM khi phần còn lại của hệ thống được tắt hoàn toàn. Do đó, hai chế độ này vẫn “ăn” một lượng điện năng nhỏ, khoảng từ 1-3W mặc dù máy tính trông có vẻ như không chạy. Trái lại, chế độ “nghỉ đông” (Hibernate) lưu tình trạng của hệ thống vào ổ cứng, sau đó tắt hoàn toàn máy tính. Trong lần khởi động sau, Windows sẽ lấy dữ liệu từ ổ cứng chuyển sang RAM, đưa máy tính trở lại trạng thái y hệt trước khi Hibernate.
Để kích hoạt chế độ Hibernate trong Windows XP, bấm chuột phải lên desktop, chọn thẻ Properties > Screen Saver > Power > Hibernate > Enable Hibernation. Lựa chọn Hibernate sẽ xuất hiện thay vào nút Standby khi giữ shift trong quá trình tắt máy.
Pin laptop giảm dần tuổi thọ sau một thời gian sử dụng.
Nhiều laptop trang bị pin Ni-CaD kiểu cũ có kèm theo phụ kiện bảo quản pin, cho phép xả toàn bộ điện và sạc đầy lại. Laptop dùng pin Lithium-ion không bị ảnh hưởng bởi cơ chế “nhớ” khiến giảm tuổi thọ như các pin NiCad ở trên. Tuy nhiên, khác với dòng NiCad, không nên dùng đến cạn kiệt pin Lithium trước khi sạc nếu muốn kéo dài thời gian sử dụng. Cả hai loại pin này đều có thể kéo dài thời gian sử dụng nếu tháo hẳn khỏi nguồn. Tuy nhiên, đây không phải là đối sách thuận tiện nếu khu vực nơi bạn sống & làm việc thường xuyên mất điện, hoặc laptop không hỗ trợ chức năng này.
Ổ cứng flash SSD giảm điện năng tiêu thụ của laptop.
Không phải mọi trường hợp chuyển sang ổ SSD đều giúp giảm tiêu thụ điện, mà phần lớn phụ thuộc vào ứng dụng bạn đang sử dụng. Nếu bạn thường sử dụng ứng dụng văn phòng không đòi hỏi truy cập ổ cứng liên tục, ổ SSD không tỏ ra vượt trội so với sản phẩm truyền thống. Các ứng dụng xử lý video hoặc xem phim v.v.. sẽ hưởng lợi về mặt tiết kiệm điện nhiều hơn, từ đó kéo dài thời gian dùng pin.
Luôn mua linh kiện tiết kiệm điện nhất mới có mặt trên thị trường.
Dù là người dùng cá nhân hay quản lý phòng máy tính, máy chủ v.v…, vội vã đổi linh kiện lấy loại mới được quảng cáo rầm rộ chỉ vì lý do “tiết kiệm điện” là bài toán sai lầm: bạn bỏ ra hàng trăm đô la chỉ để tiết kiệm vài chục tiền điện mỗi năm. Thay vào đó, chú ý chọn mua linh kiệnít ngốn điện khi máy tính đến thời kì thay thế.
Đôi khi, thường xuyên dọn dẹp, bảo trì hệ thống cũng giúp giảm lượng điện tiêu thụ, đặc biệt với máy tính để bàn: bụi bám dàytrên quạt và phiến tản nhiệt khiến hệ thống tản nhiệt phải hoạt động mạnh hơn, từ đó tăng điện năng tiêu thụ không cần thiết.
Tắt bật máy tính sẽ giảm tuổi thọ thiết bị. Sự thay đổi nhiệt độ quá lớn khi thay đổi trạng thái sẽ gây stress cho thiết bị điện tử (đặc biệt là tụ và diot) trong máy.
Tắt/bật thiết bị điện tử đang sử dụng tốt không gây stress máy. Các thiết bị trong máy tính trên thực tế cũng được dùng cho nhiều loại máy móc khác, từ thiết bị y tế tới dây chuyền nhà máy, vốn chịu thay đổi nhiệt độ cực lớn hoặc tắt bật liên tục mà không gặp trở ngại nào.Tuy vậy, các chuyên gia đều đồng ý bật/tắt máy tính liên tục có khả năng làm trầm trọng thêm các lỗi ẩn vốn không bị phát hiện trong quá trình sử dụng – vốn sẽ “phát tác” không sớm thì muộn.
Thông số Watt của CPU là thước đo hiệu năng tiêu thụ năng lượng của hệ thống.
Hiệu năng hệ thống được tính bằng số phần trăm năng lượng được chuyển hoá, thường trong khoảng 50-90%. Dòng xoay chiều không chuyển hoá được thành một chiều dùng cho thiết bị trong máy sẽ biến thành nhiệt, tăng tải cho hệ thống tản nhiệt của máy, và từ đó lại khiến máy tính ngốn diện hơn. Tuy nhiên, xác định hiệu năng tiêu thụ điện của bộ nguồn qua các thiết bị thông thường không dễ, trong khi hãng sản xuất thường không công bố số liệu cụ thể. Trong trường hợp người dùng thông thường ,bạn có thể tìm kiếm trên mạng thông số hiệu suất tiêu thụ của các hệ thống máy tính có cấu hình tương tự được công bố rộng rãi, từ đó ước lượng hiệu suất của chú “chiến mã” đang sử dụng.
Màn hình LCD dùng rất ít điện, nên có thể để bật liên tục.
Một màn hình LCD thông thường “ăn” khoảng 35W điện. Để hàng trăm màn hình ở chế độ bật liên tục trong công sở là sự phí phạm điện năng không cần thiết. Thậm chí, màn hình LCD ở chế độ chờ, hoặc tắt hẳn cũng vẫn ngốn điện: bộ nguồn màn hình cần từ 1-3W. Cách duy nhất để tiết kiệm triệt để năng lượng là .. rút hẳn màn hình khỏi ổ cắm.
Ngoài ra, nhiều người cho rằng để màn hình bật liên tục sẽ giúp giảm thời gian”làm nóng” của đèn nền màn hình khi khởi động từ chế độ nghỉ ngơi hoàn toàn, từ đó tăng cường tuổi thọ. Rất tiếc, đèn nền màn hình dùng đèn LED không cần đến thời gian “làm nóng” này.
Máy tính xách tay không dùng điện khi ở chế độ chờ hoặc ngủ (sleep). Thiết bị USB nạp điện thông qua bộ nguồn máy tính.
Trên thực tế, chế độ “ngủ” (Sleep) của Windows Vista và Standby trên XP lưu hiện trạng hệ thống vào RAM và duy trì điện cấp cho RAM khi phần còn lại của hệ thống được tắt hoàn toàn. Do đó, hai chế độ này vẫn “ăn” một lượng điện năng nhỏ, khoảng từ 1-3W mặc dù máy tính trông có vẻ như không chạy. Trái lại, chế độ “nghỉ đông” (Hibernate) lưu tình trạng của hệ thống vào ổ cứng, sau đó tắt hoàn toàn máy tính. Trong lần khởi động sau, Windows sẽ lấy dữ liệu từ ổ cứng chuyển sang RAM, đưa máy tính trở lại trạng thái y hệt trước khi Hibernate.
Để kích hoạt chế độ Hibernate trong Windows XP, bấm chuột phải lên desktop, chọn thẻ Properties > Screen Saver > Power > Hibernate > Enable Hibernation. Lựa chọn Hibernate sẽ xuất hiện thay vào nút Standby khi giữ shift trong quá trình tắt máy.
Pin laptop giảm dần tuổi thọ sau một thời gian sử dụng.
Nhiều laptop trang bị pin Ni-CaD kiểu cũ có kèm theo phụ kiện bảo quản pin, cho phép xả toàn bộ điện và sạc đầy lại. Laptop dùng pin Lithium-ion không bị ảnh hưởng bởi cơ chế “nhớ” khiến giảm tuổi thọ như các pin NiCad ở trên. Tuy nhiên, khác với dòng NiCad, không nên dùng đến cạn kiệt pin Lithium trước khi sạc nếu muốn kéo dài thời gian sử dụng. Cả hai loại pin này đều có thể kéo dài thời gian sử dụng nếu tháo hẳn khỏi nguồn. Tuy nhiên, đây không phải là đối sách thuận tiện nếu khu vực nơi bạn sống & làm việc thường xuyên mất điện, hoặc laptop không hỗ trợ chức năng này.
Ổ cứng flash SSD giảm điện năng tiêu thụ của laptop.
Không phải mọi trường hợp chuyển sang ổ SSD đều giúp giảm tiêu thụ điện, mà phần lớn phụ thuộc vào ứng dụng bạn đang sử dụng. Nếu bạn thường sử dụng ứng dụng văn phòng không đòi hỏi truy cập ổ cứng liên tục, ổ SSD không tỏ ra vượt trội so với sản phẩm truyền thống. Các ứng dụng xử lý video hoặc xem phim v.v.. sẽ hưởng lợi về mặt tiết kiệm điện nhiều hơn, từ đó kéo dài thời gian dùng pin.
Luôn mua linh kiện tiết kiệm điện nhất mới có mặt trên thị trường.
Dù là người dùng cá nhân hay quản lý phòng máy tính, máy chủ v.v…, vội vã đổi linh kiện lấy loại mới được quảng cáo rầm rộ chỉ vì lý do “tiết kiệm điện” là bài toán sai lầm: bạn bỏ ra hàng trăm đô la chỉ để tiết kiệm vài chục tiền điện mỗi năm. Thay vào đó, chú ý chọn mua linh kiệnít ngốn điện khi máy tính đến thời kì thay thế.
Đôi khi, thường xuyên dọn dẹp, bảo trì hệ thống cũng giúp giảm lượng điện tiêu thụ, đặc biệt với máy tính để bàn: bụi bám dàytrên quạt và phiến tản nhiệt khiến hệ thống tản nhiệt phải hoạt động mạnh hơn, từ đó tăng điện năng tiêu thụ không cần thiết.
Theo Hoàng Hải (Tổng hợp) - Nguồn: Nữ Vương Hòa Bình