Ðề: Choosing major for university.
Hello tramlam.
Before I answer your question, I would like you to read the article attached hereto, and make sure you completely understand it.
...
Among the students rejected: Brandon Stover, a valedictorian at Chief Sealth High School, who has a 4.0 grade-point average.
"It was just a shock," Stover said. "I don't know exactly what the UW is looking for."...
Complete article here
Straight-A students got rejected
I am going to answer your question in Vietnamese for other new Vietnamese immigrant students and their parents to understand "How to prepare to get accepted into university".
I - Hệ thống đại học ở Mỹ - University system in U.S.
1 - Đại học công lập - Public universities
Đại học công lập ở Mỹ có 2 loại: University và State university. Sự khác nhau của trường đại học này là: University có nhiều chương trình giảng dạy và nghiên cứu bậc tiến sĩ nhiều hơn, trong khi state university có rất ít PhD hay không có.
(University of Washington (UW)- -Washington State University (WSU); University of California - Los Angeles: UCLA, UC Davis, UC San Diego -- California State University: San Jose State University; San Diego State University v.v.)
Tuy gọi là trường công lập, nhưng thật ra không có chuyện học miễn phí. Học phí dành cho cư dân của tiểu bang (State residence) chỉ bằng khoảng 1/3 học phí tính cho ngoài tiểu bang (out-of-state).
2 -Đại học tư thục - Liberal Art Colleges (LACs)
Như tên gọi, trường đại học tư tính học phí tất cả học sinh như nhau, international student hay in-state residence trả học phí bằng nhau. LACs hầu hết chỉ có chương trình giảng dạy bậc cử nhân, cũng có một số ít dạy Master và PhD.
II - Chi phí học tập - Cost of Attendance
(Phần này rất quan trọng. Tôi mong các em học sinh và các bậc phụ huynh hãy tìm hiểu thật kỹ phần này. Trong các bài tôi viết, các đoạn tôi đổi màu tuỳ theo tầm quan trọng từ vàng tới đỏ, xin các bạn hãy chú ý.)
1 - Chi phí học tập - Cost of Attendance (CoA)
- University of California - Los Angeles UCLA - Là trường công lập xếp hạng 25
Cost........................Residence.................Non-residence
Tuition & Fees...............$11,602 ...............$34,480
Books...........................$1,509..................$1,509
Room & Board...............$13,968................$13,968
Personal Expenses..........$1,629..................$1,629
Transportation ...............$1,401.................$1,401
Health insurance.............$1,141.................$1,141
Misc..............................$4000.................$4000
Total ...................... $35,250...............$58,128
(Room & Board = $13,968 là chí phí ăn/ở nội trú, ở với cha mẹ hay thuê phòng ở ngoài rẻ hơn 1 chút)
- University of Southern California (USC) - Là trường tư, xếp hạng 23
Cost........................Residence.................Non-residence
Tuition & Fees...............$9,134 ...............$17,303
Books...........................$1,509..................$1,509
Room & Board...............$7,200..................$7,200
Personal Expenses..........$1,629..................$1,629
Transportation ...............$1,401.................$1,401
Health insurance.............$1,141.................$1,141
Misc..............................$4000.................$4000
Total ...................... $26,041...............$34,183
- California State University of Los Angeles (CSULA) Trường công lập tiểu bang CA xếp hạng 779 thuộc loại tier 2.
Tuitions Fees* - Undergrad ................$4,986.00 ......$12,922
Books & Supplies ..............................$1,620.00
Room & Board.................................. $4,392.00
Miscellaneous/Personal...................... $3,120.00
Transportation .................................$1.224.00
Total: Undergrad ..........................$15,342.00
Để biết thêm chi tiết, các bạn hãy vào website của trường mình chọn để tìm hiểu thêm về chi phí học tập.
2 - Tài trợ học phí - Financial Aid
Tài trợ học phí của liên bang như tôi đã viết gọi chung là FAFSA, trong đó có "Pell Grant" là chính cho tối đa là $5,500, và tuỳ theo tiểu bang, trường có thêm tài trợ dưới dạng "Grant" hay học bổng. Ngân sách dành tài trợ giáo dục của tiểu bang một phần là từ tiền thuế của người dân đóng và thu nhập chính từ thuế rượu/thuốc lá và "SỔ SỐ" (lotteries). Riêng tài trợ của trường thì tuỳ theo lòng hảo tâm của các vị mạnh thường quân gọi là "Donors", chúng ta thường biết đến là "Endowment". Trường nhận được nhiều thì cho nhiều, ít quá thì không cho.
Trường điều hành giống như một công ty thương mại (BUSINESS ENTERPRISE). Riêng trường công vì nhận tài trợ của tiểu bang và liên bang nên bị luật lệ chi phối vì vậy có trường có chính sách "Need Blind" có trường không có chính sách ưu đãi gì hết. Trường tư LACs thì hầu hết là "Need Blind" hay "Full Blind"
***Need blind - Tuỳ theo khả năng tài chính của học sinh, trường sẽ cho 1 gói tài trợ học phí (Financial aid package) nhiều hay ít. (Xin xem bài And the WINNERS are )
*** Full Blind - Tất cả học sinh - State residence; non-residence- international student, nếu được trường nhận vào học tất cả là miễn phí Cost of Attendance.
III - Chuẩn bị vào đại học - Preparation for college
Các bậc phụ huynh nên biết - Chỉ có học sinh từ THPT (VN) hay high school (Mỹ) FRESHMAN mới được ưu đãi và ưu tiên nhận vào đại học. Tài trợ dành cho học sinh transfer từ community college rất ít thậm chí có trường HOÀN TOÀN KHÔNG CHO. Xin các vị lưu ý ở điểm này. Quí vị đóng tiền học cho con em nhiều hay ít là do sự chuẩn bị của con em và các bạn.
A - Yêu cầu đầu vào - Admission requirements:
- - GPA (Grade Point Average)
- Tất cả các trường đại học tính điểm học bạ từ lớp 9th tới lớp 12th, vì vậy khi bắt đầu học lớp 9th các em phải THẬT NGHIÊM TÚC học hành, nếu các em muốn có một tương lai tươi sáng và một đời sống vững chắc sau này. Điểm học bạ trung bình 8,8 trở lên của Việt Nam được hầu hết các trường xem là A, vì vậy các em hãy cố gắng. Các phụ huynh nếu điều kiện cho phép nên cho các em học thêm tiếng Anh ở ngoài.
- Bài tiểu luận - Admission Essay
- Ai nói bài essay không quan trọng thì hãy lấy học sinh Mỹ (Brandon Stover) trong bài báo làm gương và du học sinh Việt XEM BÀI Ở ĐÂY điểm học bạ của học sinh Việt này chỉ có 7,3 mà thôi. Được trường cho hơn $38,000 1 năm.
- Các hoạt động ngoại khoá - Extracurricular Activities
Các trường đại học Mỹ quan niệm rằng: Một học sinh có tham gia các công tác xã hội, thì sau này thành tài họ sẽ có nhiều đóng góp cho lợi ích của xã hội. PERIOD.
- SAT - Scholastic Aptitude Test or Scholastic Assessment Test
- Nhiều trường không đòi hỏi SAT, nhưng khuyến khích học sinh nên thi. Điểm SAT càng cao càng tốt, nhưng đừng vì nó mà sao lãng các lớp khác. Tôi đã chứng kiến học sinh A có SAT 2400 bị từ chối, trong khi học sinh B chỉ có 1920 lại được nhận (cùng 1 trường đại học).
B - Chuẩn bị ở THPT hay High School
- Các em học sinh và các vị phụ huynh đã biết yêu cầu đầu vào của các trường đại học bên Mỹ rồi, phần này tôi chỉ nói tới học Anh văn.
Nhiều học sinh cho rằng Anh ngữ đối với họ rất khó học - Nhiều phụ huynh thậm chí cấm con em đủ thứ, bắt học trường này trường kia. Tôi học Emglish rất là nhẹ nhàng: Học nguyên tắc Anh ngữ từ thầy cô 1/10, 9 phần còn lại là: Tự học 100 từ mỗi ngày, xem TV, đọc sách báo thường xuyên, lúc nào trong người cũng có 1 cuốn sổ nháp và cây viết, gặp tụi "Tây" nói tiếng Anh họ không hiểu thì tôi viết ra và ngược lại. KHÔNG E THẸN, KHÔNG MẮC CỞ, tỉnh như người Hà Nội. Chỉ thế thôi.
Người Việt mới tới Mỹ định cư, có quan niệm rằng đợi đủ 1 năm để lấy mức học phí của cư dân, như vậy FAFSA cho tiền học community college sẽ dư được vài trăm 1 khoá. Vậy tiền nhà, tiền ăn, tiền xăng, tiền shopping ở đâu ra. Community college là dành cho những ai muốn học một nghề nào đó rồi ra đi làm, hay những học sinh nào không đủ điều kiện để xin vào thẳng đại học.
(Người nào nói có thể vừa đi làm vừa đi học, thì cứ thử đi rồi biết.)
Lời khuyên cho tramlam.
Cháu có thể chọn double majors (Pharmacy & Business) khi nộp đơn vào đại học. Khi vào đại học rồi cháu sẽ học general education requirements trước, rồi chọn major cho mình cũng chưa muộn. Business dễ học nhưng đòi hỏi tiếng Anh phải thật giỏi. Hầu hết du học sinh Việt Nam chọn kinh tế, nhưng 100 người ra trường chỉ có vài người là có việc làm (Đơn giản là vì tiếng Anh không khá).
Việc chọn ngành rất là khó khăn. Chọn theo sở thích của mình, hay ngành mình giỏi đôi khi cũng không thích hợp đâu. Không có mấy ai làm được công việc mình yêu thích. Cháu nên chọn ngành nào mà không bị lỗi thời hay tương lai có tiềm năng, hay dễ kiếm việc làm và lương cao như: Pharmacist, biotech Engineer, health care v.v., khi ra trường đi làm một thời gian, nếu có hứng thú xin học MBA vẫn OK. (Nên nhớ MBA là dành cho người có khả năng làm "BOSS", nếu cháu không có khả năng lãnh đạo thì đừng phí tiền.)
Trong thời gian này cháu nên cố gắng học tiếng Anh cho giỏi, cháu chọn ngành nào tiếng Anh phải tốt thì mới hiểu được các môn khác. Tôi không sửa lỗi tiếng Anh hay tiếng Việt trong diễn đàn, chỉ review essay mà thôi.
